کد مطلب:36737 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:129

مرحوم ملا هادی سبزواری در حواشی اسفار و كتاب اسرار الحكم، در باب آخرت جمله ی زیبایی دارد. می گوید كه «فی الجمله این را بدان آنچه در آخرت نمی ماند دنیاویت است».[1] و البته ایشان این مسئله را تفصیل نمی دهد. همین قدر می گوید عالم آخرت هر چه هست، احكام این دنیا را ندارد و آخرت بودنش به همین است.

حق این است كه نظامات اعتباری حقوق و قضا و معیشت جمعی

[صفحه 271]

آدمیان، از اركان مهم این عالم اند و اگر دنیاویت نماند، قطعا اینها هم نباید بمانند.

حال اگر نخواهیم آن تفسیر متكلمانه را بپذیریم كه جهان آخرت را بر قیاس این جهان می گیرد، باید برای تفسیر فلسفی و خردپسند این مطلب بگوییم كه یك حسنه چنان است كه در این عالم با مساعدت عوامل دیگر چندین برابر می شود و لذا چندین برابر هم پاداش می گیرد. و سیئه چون چندین برابر نمی شود، به مقتضای ذاتش كیفر بیشتر نمی طلبد.[2].

خداوند را می خوانیم كه به ما توفیق مجاهدت با نفس و شفقت بر خلق عنایت بفرماید.

و السلام علیكم و رحمه الله و بركاته

[صفحه 273]

صفحه 271، 273.

1. ملاهادی سبزواری، اسرار الحكم، چاپ اسلامیه، تهران، 1362، ص 334.
2. این پیشنهادی بیش نیست. و نگارنده اذغان دارد كه تفسیر فلسفی نظام جهان هم، خالی از مطاعنی نیست. و بلكه سر از سكولاریسمی درمی آورد كه شرحش را در مقاله «مبنا و معنای سكولاریسم» آورده ایم. مطلب قابل تامل بیشتر است. و قصه اشعریت و اعتزالیت همچنان تازه است.) سخن ما در این نوبت تمام است.